قبل از هر چیز برای آن دسته از دوستانی که نوشته های قبلی من را درباره رویه های گمرکی  و نکات فنی اظهار کالا نخوانده اند، تاکید کنم که من کارشناس گمرک نیستم. اما سعی کرده ام آگاهی های لازم در مورد فرایند های گمرکی که در صادرات با آنها درگیر بوده ام را بنویسم. در این نوشته، نکاتی درباره یکی از رایج ترین مشکلات گمرکی یعنی مغایرت بارنامه با مقدار حقیقی کالا می خوانید.

[خواننده گرامی: تمامی سری نوشته های « قوانین و رویه های گمرکی » مربوط به آموخته های من در جلسات اتاق های بازرگانی است. من یک بازاریاب فعال در زمینه بازاریابی بین الملل هستم و در امر گمرک و واردات و صادرات و به کل بازرگانی خارجی متخصص و کارشناس نیستم. اما بخاطر کاری که به آن مشغول هستم آشنایی خوبی با این مسایل دارم. بنابراین احتمال خطا را در نوشته های من مد نظر قرار دهید.]

در بسیاری از موارد پیش آمده که در حین تخلیه کالا در گمرک توسط شرکت حمل، نماینده شرکت حمل، متوجه تفاوت مقدار کالا با بارنامه می شود. در این موراد صلاح در اینست که مقدار حقیقی را به گمرک اعلام کند و کسر تخلیه (در صورت کمتر بودن مقدار حقیقی از مقدار اظهار شده در بارنامه) یا اضافی تخلیه (بیشتر بودن مقدار حقیقی کالا از بارنامه) را در حضور نماینده گمرک صورتجلسه کند. (طبق ماده ۲۱ گمرک ایران)

اگر این صورت جلسه را به تالی (اظهار نامه اجمالی) پیوست کنید، در اینصورت شما بعنوان صاحب کالا ، ۳ ماه فرصت خواهید داشت تا اسناد صحیح را از گمرک مبدا به گمرک مقصد ارائه کنید (اگر گمرک مقصد ، ایران باشد، طبق ماده ۱۰۴ مجوز این کار را خواهید داشت). در واقع باید ظرف مدت سه ماه بارنامه اصلاحی توسط شرکت حمل به گمرک ارائه شود.

این مساله مهم است چرا که در قوانین هر کشوری ، تبعاتی برای تخطی از ترخیص کالای با مقدار متفاوت از بارنامه در نظر گرفته شده است. حتی اگر نفع صاحب کالا در ترخیص مقدار متفاوت باشد، یا شرکت حمل بخاطر اهمال کاری نخواهد رویه مرسوم را انجام بدهد، به هر حال دودش به چشم صاحب کالا خواهد رفت و در این زمینه کارگزار یا شرکت حمل مسئولیتی نخواهند داشت. بخصوص اینکه اگر قرار باشد تسویه بر اساس داد و ستد بارنامه صورت بگیرد، تعارضاتی با خریدار یا فروشنده اتفاق می افتد که اصلا به صلاح اعتبار تجاری بازرگان نیست.

مغایرت بارنامه با مقدار حقیقی کالا می تواند تبعات بعدی برای صاحب کالا داشته باشد. این تبعات برای کسر تخلیه، می تواند جریمه می باشد. اما صورت جلسه برای اینکه مشکل مغایرت با بارنامه حل شود، کافیست! پس در این زمینه اهمال نکنید و سعی کنید با شرکت حمل در این باره جدی باشید.

در مورد اضافی تخلیه نیز اگر صورتجلسه شد اما اصلاح بارنامه اتفاق نیافتد، کالای مازاد به نفع دولت ضبط خواهد شد. البته فعل قاچاق به این کالا تعلق نمیگیرد. اما اگر مساله توسط شرکت حمل صورتجلسه نشود و بازرسین گمرک متوجه شوند، کالای مازاد قاچاق حساب می شود! که هم جریمه دارد و هم ممکن است کارت بازرگانی شما بصورت دائم یا موقت ابطال بشود. مطابق همین قانون در  اغلب گمرک های دنیا در حال اجرا است.

یکبار برای یکی از تجار ایرانی پیش آمد که در مورد کالای خاصی که معیار شمارش آن، وزن بود، (بعدا در مورد معیار های شمارش در گمرک برای کالاهای مختلف هم می نویسم) ، وزن مازاد وجود داشت. اما افزایش وزن بعلت خیس شدن و آب خوردن، اتفاق افتاده بود. خاطرم هست که کارشناس گمرک می گفت ” فقط در مورد کالاهایی که اختلاف وزن روی محاسبه ارزش سیف کالا و حقوق ورودی تاثیر گذار باشد، درصدی بعنوان آبخوری کشتی و رطوبت توسط گمرک لحاظ می شود.

در مورد صادرات نیز، در شرایطی که LC وجود داشته باشد، تسویه تضامین بصورت سیستمی و الکترونیکی وابسته به توزین در مقصد (چه در گمرک چه در اولین مرز ورود) خواهد بود. بنابراین تایید وزن کالای ترخیص شده در گمرک مقصد باعث آزادسازی تضامین بانکی در گمرک مبدا و رفع مسئولیت صاحب کالا یا فروشنده کالا خواهد شد. 

به کانال تلگرام EXIM بپیوندید: دستیابی به فرصت های صادراتی قطر و عراق با امکان پرسش و پاسخ و دریافت راهنمایی در زمینه تجارت خارجی