خواندن به زبان فارسی لذت بخش است. بعنوان کسی که خواندن به زبان انگلیسی را دوست دارد، و سال های کمی است که به این شیوه ، فقط برخی کتاب های به روز جهان را آن هم فقط در زمینه بازاریابی می خوانم، باید اعتراف کنم که هنوز هم حس می کنم سرعتم در خواندن به زبان فارسی بیشتر است و حتی اغلب سادگی درک مطلب در زبان فارسی برای من که زبان مادری ام فارسی است، بیشتر است. بخصوص اگر کتاب ترجمه بسیار خوبی داشته باشد.

اما چند مشکل هستند که باعث شده اند چندان تمایلی به خرید و مطالعه کتاب های ترجمه شده نداشته باشم؛

مشکل اول دقیقا همین جا است : ترجمه !

ترجمه بسیار خوب یعنی چی؟ از نظر من کتابی که مطالب تخصصی را واو به واو و کلمه به کلمه برگردانده باشد! ترجمه بسیار خوب نیست. بلکه بیشتر می پسندم که مترجم سعی کرده باشد مفهوم را منتقل کرده باشد. این یعنی خود مترجم متخصص باشد یا تیم متشکلی از متخصص و مترجم مبادرت به ترجمه کتاب کرده باشند.

اما این تنها نیست. مهم ویراستاری و ادیت متن هم هست تا برای خواننده هم به سادگی قابل فهم باشد و جملات دچار پیچیدگی نشده باشند. اگر قرار باشد از انتخاب درست واژه و نداشتن غلط املائی هم بعنوان شاخص های ترجمه بسیار خوب کتاب بازاریابی حرف بزنم که دیگر هیچ.

اما همه اینها هم حل شده باشند، باز هم مشکل دوم هست: برخی مفاهیم اصلا به زبان فارسی رسا نیستند.

بله، در بسیاری از موارد که به مطالعه می پردازم، اصلا نمی دانم آنچه به انگلیسی خوانده ام را چگونه به فارسی بیان کنم! گیریم این ضعف از خود من باشد. ترجمه بسیار خوب کتاب های بازاریابی نیز در خلال متن هایشان موید همین حرف هستند. کتاب هایی مثل Positioning اثر آل ریس و جک تروت نیز با اینکه مترجم انصافا خیلی زحمت کشیده است و من فکر می کنم از فرد متخصص برای برای برگرداندن این کتاب کمک گرفته شده، اما باز هم به اندازه خلاصه انگلیسی کتاب جایگاه یابی در Slideshare شفاف و مفهوم نبود.

از همه اینها که بگذریم، به مشکل سوم می رسیم ، این یکی واقعا اعصاب من را خراب می کند! کتاب های کلاسیک بازاریابی که در دنیا به رایگان منتشر می شوند، اما در ایران هنوز نسخه های کاغذی شان به فروش می رسد و همیشه ناشران نگران پخش شدن نسخه های رایگان در اینترنت هستند. تازه این نسخه های کاغذی هم بسیار گران هستند.

خود این عدم دسترسی باعث می شود واقعا از دنیا عقب باشیم. چرا که دسترسی به زیربنای فکری درست در بازاریابی (و حتی بسیاری از علوم دیگر) گران خواهد بود و همین باعث می شود جوینده، در فکر آموختن از منابع ارزانتر بیافتد. که خود این منبع برداشت ها و تداعیات غلط و غیر علمی یا آمیخته به خطا خواهد بود.

من حداقل توقع دارم نسخه های PDF کتب کلاسیک بازاریابی فارسی در سایت های ایرانی، به راحتی یافتن کتاب های کلاسیک بازاریابی اوریجینال در سایت های خارجی باشد.

خب اینها که همه مشکلات کتاب های ایرانی بودند. آیا اگر ترجمه های بسیار خوب کتاب های بازاریابی ، و نسخه های تایپ شده و صفحه آرایی شده PDF فارسی آنها به رایگان هم در دسترس بودند، آیا دیگر بازاریابی را به زبان فارسی می خواندم؟ باید بگویم خیر !

میخواهم توضیح بدهم که چه امتیازی در کتاب های اوریجینال انگلیسی هست که من را شیفته آنها می کند؟ 

اولا اینکه هنوز در زبان فارسی کلمات و واژه های تخصصی آنقدر تعریف نشده اند که بتوانیم با آنها برخی مفاهیم عمیقی که در چند جمله انگلیسی به شفافیت اشاره می شوند، در زبان فارسی با یک صفحه توضیح هم آنها را تعریف کرد. میخواهم بگویم وسعت مفاهیم در زبان فارسی در وضعیت بغرنجی است و نمی توان انتظار داشت با این وضعیت علم و دانشی بسیار تخصصی انتقال یابد. هر چند که گاهی به برخی تلاش ها و کوشش هایی بر میخورم که نشان می دهند اهل فن بسیار در جا انداختن یک واژه یا تعریف علمی آن در زبان فارسی کوشیده اند و جای تقدیر دارد. اما متاسفانه هنوز کافی نیست.

دوم حدس می زنم کتاب های بسیار خوبی که در زبان انگلیسی مطالعه می کنم، بخاطر استقبال کم از سوی جامعه مخاطبان ایرانی، توجیه اقتصادی برای ترجمه و نشر داشته باشند. به همین دلیل هم فکر نمی کنم کتاب هایی مثل بخش بندی بازار مک دونالد به این زودی ها در زبان فارسی ترجمه بشوند. چرا که اصلا هنوز بخش بندی بازار به این اندازه در فضای بازاریابی ایران مهم نشده است که مساله ای بسیار فنی و عمیق و حساس برای عموم مدیران بازاریابی و طراحان برنامه های بازاریابی تلقی بشود.

بنابراین ترجیح می دهم به هر روش غیر اخلاقی هم که شده اوریجینال همین کتاب را بدست بیاورم و منتظر چاپ و نشر آن نشوم.

سومین علت هم تقویت خواندن و درک مطلب به زبان انگلیسی است. چرا که تمایلی به خواندن متن ها عمومی انگلیسی برای این هدف ندارم و همیشه ترجیحم این بوده که انگلیسی خواندنم دو منظوره باشد. هم دانشم تقویت شود و هم کلمات و جملات برایم تکرار یا تجدید بشوند.

و اما چهارمین علت، اینکه بسیاری از مفاهیمی که دیگر دارند قدیمی می شوند در فضای بازاریابی ایران اصلا سوال نبوده اند. اما این مفاهیم بسیار کلیدی هستند و امروز بسیار با آن درگیر هستیم. مثلا در مورد بازاریابی سنتی و ارتدکس و بازاریابی مدرن . بسیارند کسانی که بازاریابی مدرن را به اشتباه، استفاده از ابزار های دیجیتال می دانند. اما تا کنون با واقعیت مطلب و نکات بسیار مهم و کلیدی درون آن مواجه نشده اند. نویسندگان سایت ها به کپی کردن از روی دست هم یا بازنویسی انگاره های ذهنی و حدس های خودشان از این ترکیب ممارست زیادی کرده اند و عدم نشر این مفهوم در فضای کتاب های تخصصی فارسی، این مساله را بغرنج تر کرده است و بسیاری از فعالان مدیریت و طراحی برنامه های بازاریابی را از دستاورد های شناخت این مفهوم، محروم کرده است.

بنابراین همه این دلایل، من سعی کرده ام همه موضوعات بازاریابی را در مقالات، PDF ها و کتب انگلیسی بیابم و خیلی درگیر کمبود های کتاب های فارسی نشوم.